طبیعت چابهار؛ از کویر تا سواحل و مناظر فرازمینی
چابهار با طبیعتی کم‌نظیر، هر مسافری را شگفت‌زده می‌کند؛ شهری که در آن کویر، ساحل، تالاب، جنگل و مناظر فرازمینی در فاصله‌ای کوتاه کنار هم قرار می‌گیرند و چهره‌ای متفاوت از جنوب ایران را به نمایش می‌گذارند. در چابهار می‌توانید قدم در سواحل آرام بگذارید، روی صخره‌های ساحلی بنشینید، در دل کوه‌های مریخی حرکت کنید و تالاب‌های زنده‌ای را ببینید که هر لحظه تغییر رنگ می‌دهند. جنگل‌های حرا همراه با رفت‌وآمد پرندگان و گل‌فشان‌هایی که از دل زمین می‌جوشند، هر روز این منطقه را زنده‌تر نشان می‌دهند.
داریودریا نیز با معرفی این چشم‌اندازها، تلاش می‌کند مسیر سفر را برای مسافران روشن‌تر کند تا بتوانند با برنامه‌ریزی بهتر، تمام زیبایی‌های طبیعی چابهار را تجربه کنند. این شهر در هر فصل تصویری تازه خلق می‌کند و هر گوشه‌اش فرصتی برای تماشا، عکاسی، گشت‌وگذار و کشف ناشناخته‌ها فراهم می‌سازد.
سواحل بکر چابهار؛ از ماسه‌های طلایی تا صخره‌های فیروزه‌ای
سواحل چابهار مجموعه‌ای از چشم‌اندازهای متفاوت را کنار هم قرار می‌دهند و هر کدام تجربه‌ای خاص برای گردشگران رقم می‌زنند. در امتداد مسیر ساحلی چابهار،کنارک می‌توانید وارد محدوده‌ای شوید که در آن ساحل‌های پهن، ماسه‌های نرم و بادهای ملایم، بهترین فرصت را برای قدم‌زدن و تماشای افق اقیانوس ایجاد می‌کنند. کنارک با اسکله‌های فعال و حضور همیشگی قایق‌های صیادی، حال‌وهوای واقعی زندگی ساحلی جنوب را زنده نگه می‌دارد و یکی از بهترین مکان‌ها برای تماشای صید روزانه و عکاسی از زندگی محلی است.
در نزدیکی شهر، ساحل و پلاژ تیس قرار دارد که بیشتر برای تفریحات خانوادگی، آفتاب‌گرفتن، شنا، قایق‌سواری و استراحت نیم‌روزی استفاده می‌شود. امکانات رفاهی، مسیرهای مناسب پیاده‌روی و چشم‌انداز صخره‌ها باعث می‌شود این ساحل برای خانواده‌ها و مسافران معمولی انتخابی ساده و قابل‌اعتماد باشد.
در بخش شرقی طبیعت چابهار، لیپار یکی از متفاوت‌ترین مناظر را پیش‌روی شما قرار می‌دهد؛ تالابی که در بخشی از سال رنگ صورتی پیدا می‌کند و کنار ساحل، منظره‌ای کم‌نظیر می‌سازد. بسیاری از مسافران صبح‌زود یا هنگام غروب به این نقطه می‌روند تا تغییر رنگ آب، حضور پرندگان و سکوت محیط را تماشا کنند.
کمی دورتر از مرکز شهر، ساحل رمین قرار دارد؛ جایی که موج‌های قوی‌تر، صخره‌های طبیعی و فعالیت صیادان، حال‌وهوای بکر و واقعی‌تری به ساحل می‌دهد. رمین یکی از بهترین مکان‌ها برای عکاسی از قایق‌های رنگی، منظره صخره‌های بلند و تماشای طلوع خورشید است. بسیاری از طبیعت‌گردها و عکاسان حرفه‌ای، رمین را یکی از مهم‌ترین نقاط ساحلی چابهار می‌دانند.
تنوع این سواحل باعث می‌شود هر نوع مسافر از خانواده‌ها گرفته تا عکاسان، طبیعت‌گردها و کسانی که دنبال آرامش‌اند بتوانند ساحل مورد علاقه خود را پیدا کنند و ساعت‌ها از تماشای اقیانوس لذت ببرند.
کوه‌های مریخی چابهار و مناظر فرازمینی
کوه‌های مریخی چابهار در مسیر ساحلی چابهار–گواتر قرار گرفته‌اند و یکی از خاص‌ترین چشم‌اندازهای جنوب ایران را شکل می‌دهند؛ جایی که تپه‌ها و برآمدگی‌های خاکستری و نقره‌ای با فرم‌های تیز و دندانه‌دارشان تصویری شبیه سطح یک سیاره ناشناخته ایجاد می‌کنند. این کوه‌ها طی میلیون‌ها سال با رسوب‌گذاری لایه‌لایه، وزش بادهای دائمی و فرسایش آب تشکیل شده‌اند و همین روند طبیعی، آن‌ها را به این شکل عجیب و متفاوت درآورده است. وقتی وارد این منطقه می‌شوید، اولین چیزی که توجه را جلب می‌کند سکوت گسترده و ترکیب خطوط تیز کوه‌ها با آسمان باز جنوب است. قدم‌زدن روی خاک نرم و دیدن بافت‌های ریزدانه که زیر نور آفتاب برق می‌زنند، حس حضور در یک فضای فرازمینی را تقویت می‌کند. بسیاری از گردشگران و عکاسان هنگام طلوع و غروب خودشان را به این مسیر می‌رسانند تا نور کم‌زاویه، برجستگی و سایه‌های کوه‌ها را پررنگ‌تر کند و منظره‌ای تماشایی بسازد. در بخش‌هایی از مسیر، فاصله کوه‌های مریخی تا دریا بسیار کم است و همین تضاد میان خشکی عجیب و آبی بی‌پایان اقیانوس، این نقطه را به یکی از خاص‌ترین مکان‌های طبیعت‌گردی چابهار تبدیل می‌کند. اگر قصد بازدید دارید، بهتر است آب، کلاه و کفش مناسب همراه داشته باشید و مسیرهای پایدارتر را انتخاب کنید تا راحت‌تر حرکت کنید. کوه‌های مریخی بیش از یک جاذبه های طبیعی چابهار هستند؛ آن‌ها تجربه‌ای متفاوت از طبیعت چابهار ارائه می‌دهند و به شما امکان می‌دهند بخشی از تاریخ زمین را در قالب چشم‌اندازی شگفت‌انگیز لمس کنید.
نکات کوتاه و کاربردی برای بازدید از کوه‌های مریخی:
- بهترین زمان بازدید: طلوع یا غروب
- کفش مناسب برای خاک نرم و سطوح ناپایدار ضروری است.
- آب و کلاه لبه‌دار همراه داشته باشید.
- مسیرهای کوبیده‌شده را انتخاب کنید تا راحت‌تر حرکت کنید.
- نور کم‌زاویه برای عکاسی بهترین بافت‌ها را ایجاد می‌کند.
- در شب هوا بسیار سردتر می‌شود؛ تجهیزات کافی داشته باشید.
جنگل‌های حرا و تالاب‌های اطراف چابهار
جنگل حرا چابهار یکی از شگفت‌انگیزترین زیست‌بوم‌های ساحلی جنوب ایران را تشکیل می‌دهند؛ جنگل‌هایی که با جزر و مد دریا نفس می‌کشند و در هر ساعت از روز چهره‌ای تازه پیدا می‌کنند. هنگام جزر، ریشه‌های هوایی درختان مانند شبکه‌ای ظریف روی بستر گلی پدیدار می‌شوند و زمانی که مد می‌رسد، آب همه‌جا را می‌پوشاند و درختان همچون جزیره‌های سبز شناور دیده می‌شوند. این تغییرات مداوم، بازدید از حرا را به تجربه‌ای زنده و همیشه تازه تبدیل می‌کند. در کنار این جنگل‌ها، تالاب‌هایی مانند تالاب لیپار و خورهای ساحلی اطراف چابهار قرار دارند که زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر، ماهیان کوچک، خرچنگ‌های ساحلی و جلبک‌های متنوع هستند. تالاب لیپار به‌دلیل رنگ صورتیِ خاص خود—که از ترکیب مواد آلی، املاح و فعالیت میکروارگانیسم‌ها شکل می‌گیرد—یکی از منحصربه‌فردترین مناظر طبیعی چابهار را به‌وجود می‌آورد و بهترین زمان بازدید آن معمولاً صبح زود یا هنگام غروب است. اگر برنامه بازدید دارید، بهتر است زمان جزر و مد را بررسی کنید تا بتوانید هر دو چهره متفاوت جنگل‌های حرا را ببینید. همراه داشتن دوربین، کفش مناسب، کلاه، کرم ضد آفتاب و آب آشامیدنی ضروری است. همچنین لازم است روی مسیرهای مشخص حرکت کنید تا به ریشه‌های حساس این اکوسیستم ارزشمند آسیبی وارد نشود. جنگل‌های حرا و تالاب‌های اطراف چابهار بخشی از ناب‌ترین طبیعت چابهار را در خود جای داده‌اند و فرصتی کم‌نظیر برای مشاهده حیات‌وحش، عکاسی و آرامش در دل طبیعت چابهار فراهم می‌کنند.
نکات کوتاه و کاربردی برای بازدید از جنگل‌های حرا:
- بررسی زمان جزر و مد قبل از بازدید
- همراه داشتن دوربین برای ثبت مناظر متغیر
- کفش مناسب و قابل شست‌وشو (به‌دلیل گل و لای)
- پرهیز از ورود به بخش‌های حساس ریشه‌ها
- بهترین زمان بازدید: صبح زود یا غروب
- همراه داشتن آب، کرم ضدآفتاب و کلاه
- بازدید گروهی یا همراه داشتن راهنمای محلی در مسیرهای ناشناخته.
گل‌فشان‌های چابهار و پدیده‌های زمین‌شناسی منحصربهفرد
گل‌افشان چابهار یکی از جالب‌ترین جلوه‌های طبیعی جنوب ایران هستند؛ پدیده‌هایی که در آن گل سرد و غلیظ از عمق زمین به‌صورت حبابی و دوره‌ای بیرون می‌زند و سطح مخروطی شکل گل‌فشان را دائماً تغییر می‌دهد. معروف‌ترین آن‌ها گل‌فشان بندر تنگ است؛ جایی که دهانه‌ای فعال در بالای یک تپه گل‌خشک‌شده قرار دارد و مسافران می‌توانند حباب‌زدن، ترکیدن و بیرون‌ریختن گل تازه را از فاصله نزدیک تماشا کنند. سطح اطراف این گل‌فشان‌ها از لایه‌های گل خشک‌شده، خاک رس و رسوبات براق پوشیده شده و هنگام قدم‌زدن روی آن‌ها حس حضور در یک محیط کاملاً متفاوت و نیمه‌بیابانی ایجاد می‌شود. بهترین زمان بازدید معمولاً صبح زود یا نزدیک غروب است؛ زمانی که هم هوا خنک‌تر است و هم نور ملایم، جزئیات دهانه و بافت ترک‌ها را برجسته‌تر نشان می‌دهد. برای بازدید بهتر است کفش مناسب، کلاه و آب کافی همراه داشته باشید. همچنین لازم است از نزدیک‌شدن بیش از حد به لبه دهانه خودداری کنید، چون سطح بخش‌های مرطوب ممکن است لغزنده یا ناپایدار باشد. لمس گل خشک‌شده مشکلی ندارد، اما ایجاد لرزش یا پرتاب سنگ می‌تواند ساختار طبیعی دهانه را تخریب کند. گل‌فشان‌های چابهار فرصت تماشای یک فرایند فعال زمین‌شناسی را فراهم می‌کنند و از مهم‌ترین نقاط عکاسی و گشت‌وگذار در مسیرهای بکر جنوب ایران هستند.
نکات کوتاه و کاربردی برای بازدید از گل‌فشان‌ها:
- بهترین زمان بازدید: صبح زود یا نزدیک غروب
- کفش مناسب + کلاه + آب کافی حتماً همراه داشته باشید.
- به دهانه نزدیک نشوید؛ سطح مرطوب ممکن است لغزنده باشد.
- روی رسوبات ترک‌خورده با احتیاط قدم بزنید.
- برای عکاسی، نور کم‌زاویه بهترین بافت‌ها را نمایان می‌کند.
- کودکان باید حتماً با نظارت همراه شوند.
تالاب‌ها و دریاچه‌های نمکی چابهار؛ زیستگاه پرندگان و فیتوپلانکتون‌ها
تالاب‌ها و دریاچه‌های نمکی اطراف چابهار از مهم‌ترین زیستگاه‌های جنوب ایران محسوب می‌شوند؛ اکوسیستم‌هایی که به‌دلیل ترکیب آب شور، جزر و مد و حضور جلبک‌ها و فیتوپلانکتون‌ها، هر فصل چهره متفاوتی پیدا می‌کنند. در این تالاب‌ها می‌توان رنگ‌های متنوعی از صورتی و خاکستری تا آبی روشن را مشاهده کرد؛ رنگ‌هایی که نتیجه حضور جلبک‌های نمک‌دوست، املاح معدنی و میکروارگانیسم‌های فعال هستند. معروف‌ترین آن‌ها تالاب لیپار است که به‌خاطر رنگ صورتی خاص خود یکی از منحصربه‌فردترین مناظر چابهار را می‌سازد.
این تالاب‌ها زیستگاه مهم پرندگان بومی و مهاجر هستند. در فصل‌های مهاجرت می‌توانید پرندگان شاخصی مانند فلامینگو، حواصیل خاکستری، آبچلیک‌ها, سلیم‌ها, عقاب ماهی‌گیر, چوب‌پا, پرستوهای دریایی، کشیم کوچک و اردک‌های غواص را مشاهده کنید. حضور این پرندگان در کنار سطح آرام و کم‌عمق تالاب، این منطقه را به یکی از بهترین نقاط پرنده‌نگری ایران تبدیل کرده است. صبح زود یا هنگام غروب معمولاً بهترین زمان برای دیدن این گونه‌هاست؛ زمانی که سکوت محیط و نور ملایم، تالاب را به یک قاب عکاسی طبیعی تبدیل می‌کند.
اگر قصد بازدید دارید، بهتر است کفش مناسب برای سطوح گل‌مانند، دوربین دوچشمی، کلاه، کرم ضدآفتاب و آب آشامیدنی همراه داشته باشید. نزدیک‌شدن به نقاط تجمع پرندگان یا ورود به بخش‌های حساس تالاب می‌تواند آرامش گونه‌ها را برهم بزند، بنابراین بهتر است از فاصله مناسب تماشا کنید. تالاب‌های چابهار علاوه بر ارزش اکولوژیک، برای علاقه‌مندان به طبیعت، عکاسی، حیات‌وحش و آرامش در محیط‌های بکر، یکی از جذاب‌ترین مقصدهای جنوب ایران هستند.
نکات کوتاه و کاربردی برای بازدید از تالاب‌ها:
- بهترین زمان بازدید برای پرنده‌نگری: صبح زود یا غروب
- دوربین دوچشمی یا لنز زوم همراه داشته باشید.
- از نزدیک‌شدن به محل تجمع پرندگان خودداری کنید.
- کفش مقاوم و قابل شست‌وشو مناسب زمین‌های نمکی
- آب، کلاه و ضدآفتاب فراموش نشود.
- در فصل مهاجرت، تنوع گونه‌ها چند برابر می‌شود.
بهترین زمان بازدید از طبیعت چابهار
طبیعت چابهار در بیشتر ماه‌های سال قابل بازدید است، اما پاییز، زمستان و اوایل بهار بهترین شرایط آب‌وهوایی را دارند. در این فصل‌ها دمای هوا معتدل‌تر است، رطوبت کمتر می‌شود و سواحل، کوه‌های مریخی، تالاب لیپار و جنگل‌های حرا بهترین شرایط را برای گشت‌وگذار و عکاسی ارائه می‌کنند. اگر به پرنده‌نگری علاقه‌مند باشید، اواخر آبان تا اسفند بهترین زمان مشاهده گونه‌هایی مانند فلامینگو، حواصیل خاکستری، سلیم و آبچلیک‌هاست.
با این حال، تابستان نیز زمان نامناسبی برای سفر به چابهار نیست. هرچند رطوبت بالاتر است، اما نسبت به دیگر شهرهای جنوبی، هوای چابهار خنک‌تر باقی می‌ماند و می‌توان در ساعات مناسب روز از طبیعت لذت برد. تابستان بهترین فرصت برای تفریحات آبی است؛ بسیاری از مسافران این فصل را به‌خاطر امکانات دریایی و تجربه هیجان در ساحل انتخاب می‌کنند. فعالیت‌هایی مانند غواصی، اسنورکلینگ، پدل‌برد، قایق‌سواری، جت‌اسکی، شاتل و پاراسل در این فصل پرطرفدارتر می‌شوند و تجربه‌ای متفاوت از طبیعت اقیانوسی چابهار ارائه می‌دهند.
اگر قصد سفر تابستانی دارید، بهتر است برنامه‌ها را در صبح زود یا غروب تنظیم کنید تا هم از گرما دور بمانید و هم بهترین نور را برای عکاسی در سواحل و کوه‌های مریخی داشته باشید.
نکات کوتاه و کاربردی برای انتخاب زمان بازدید:
- بهترین فصل‌ها: پاییز، زمستان و اوایل بهار
- مناسب‌ترین زمان پرنده‌نگری: اواخر آبان تا اسفند
- تابستان هم قابل سفر است: مناسب برای تفریحات آبی
- بهترین زمان فعالیت‌های دریایی: صبح و عصر
- بهترین نور عکاسی: طلوع و غروب
نکات ضروری برای بازدید و حفاظت از محیط زیست چابهار
- هنگام بازدید از سواحل چابهار مثل تیس، رمین و کنارک، هیچ نوع زباله—even کوچک‌ترین تکه پلاستیک یا ته‌سیگار—در ساحل رها نکنید؛ باد و موج آن را وارد اقیانوس می‌کند.
- روی صخره‌های ساحلی قدم‌زدن مشکلی ندارد، اما از شکستن بخش‌های فرسایشی یا جدا کردن قطعات آن خودداری کنید.
- در کوه‌های مریخی چابهار فقط مسیرهای مشخص را انتخاب کنید تا به خاک نرم و تپه‌های فرسایشی آسیب نرسد.
- در این مسیرها با خودرو از جاده اصلی خارج نشوید؛ خاک منطقه بسیار حساس است و رد لاستیک باعث تخریب دائمی سطح می‌شود.
- در تالاب لیپار و دیگر تالاب‌ها به محل تجمع پرندگان نزدیک نشوید؛ این کار باعث استرس و برهم‌زدن چرخه تغذیه آن‌ها می‌شود.
- برای عکاسی از پرندگان از فاصله مناسب استفاده کنید تا رفتار طبیعی آن‌ها مختل نشود.
- هنگام بازدید از جنگل‌های حرا، هرگز روی ریشه‌های هوایی قدم نگذارید؛ این ریشه‌ها بسیار حساس‌اند و کوچک‌ترین فشار به آن‌ها آسیب می‌زند.
- اگر با قایق وارد محدوده حرا می‌شوید، سرعت قایق را پایین نگه دارید تا موج ایجادشده به شاخه‌های ظریف آسیب نزند.
- در گل‌فشان‌ها به دهانه نزدیک نشوید؛ سطح مرطوب ممکن است لغزنده باشد و ساختار گل‌فشان نیز با ضربه یا لرزش تخریب می‌شود.
- از برداشتن گل تازه یا خشک‌شده از دهانه گل‌فشان خودداری کنید؛ این کار روند طبیعی خروج گل را برهم می‌زند.
- در اطراف تالاب‌ها، جنگل‌های حرا و سواحل صخره‌ای آتش روشن نکنید؛ بادهای چابهار آتش را سریع پخش می‌کنند.
- از جمع‌آوری صدف، سنگ‌های رنگی یا گیاهان ساحلی خودداری کنید؛ این عناصر بخشی از چرخه طبیعی ساحل هستند.
- در مسیرهای بکر اطراف گواتر و تالاب‌ها صدای بلند ایجاد نکنید؛ گونه‌های پرنده و جانوران کوچک نسبت به صدا بسیار حساس‌اند.
- هنگام مشاهده فعالیت صیادان محلی، از محدوده صید فاصله بگیرید تا به تجهیزات و روند کار آن‌ها آسیبی وارد نشود.
- در برخی بخش‌های ساحل احتمال تخم‌گذاری فصلی لاک‌پشت‌ها وجود دارد؛ با دقت قدم بردارید و به توده‌های شنی مشکوک نزدیک نشوید.
- از لمس خرچنگ‌ها، ماهی‌های کوچک یا دیگر جانوران ساحلی خودداری کنید؛ تغییر دما یا تماس دست می‌تواند به آن‌ها آسیب بزند.
- برای عکاسی شبانه در سواحل یا کوه‌های مریخی از نورهای شدید استفاده نکنید؛ حیوانات شب‌گرد نیاز به تاریکی و آرامش دارند.
- اگر به‌صورت گروهی سفر می‌کنید، در مناطق بکر شدت صدا و موسیقی را کاهش دهید تا سکوت طبیعی منطقه حفظ شود.
- خرید از فروشندگان و بازارهای محلی باعث تقویت اقتصاد بومی و افزایش انگیزه مردم برای حفاظت از محیط‌زیست می‌شود.
- اصل «کمترین ردپا» را رعایت کنید: غیر از عکس چیزی با خود نبرید و غیر از رد پا چیزی در طبیعت نگذارید.
سخن پایانی
طبیعت چابهار با تنوع کم‌نظیرش از تالاب‌های رنگی تا ساحل صخره‌ای چابهار، از کوه‌های مریخی تا جنگل‌های حرا—چهره‌ای متفاوت از جنوب ایران را پیش چشم مسافران می‌گذارد. هر گوشه این منطقه تجربه‌ای مستقل و منحصربهفرد ارائه می‌دهد؛ چه در لحظه‌ای که روی صخره‌های ساحلی غروب را تماشا می‌کنید، چه زمانی که در میان تپه‌های مریخی قدم می‌زنید یا حرکت آرام پرندگان مهاجر را در تالاب‌ها دنبال می‌کنید. ثبت این لحظه‌ها و احترام به محیط‌زیست، باعث می‌شود این پهنه بکر برای سال‌های آینده نیز حفظ شود. چابهار مقصدی است که در هر فصل رنگ تازه‌ای به خود می‌گیرد و همیشه دلیلی برای بازگشت دوباره در دل مسافران باقی می‌گذارد.
سوالات متداول
- بازدید از طبیعت چابهار را از کجا شروع کنم؟
اگر صبح به چابهار برسید، بهترین شروع، بازدید از ساحل صخره‌ای چابهار یا کوه‌های مریخی است؛ نور صبح برای عکاسی ایده‌آل است. - برای دیدن جنگل‌های حرا چه زمانی مناسب‌تر است؟
زمان جزر و مد را بررسی کنید؛ در جزر، ریشه‌ها دیده می‌شوند و در مد، جنگل زیر آب قرار می‌گیرد و هر دو تجربه متفاوتی دارند. - برای بازدید از تالاب لیپار چه ساعتی بهترین است؟
صبح زود برای دیدن پرندگان و غروب برای ثبت رنگ‌های صورتی تالاب بهترین زمان است. - در تابستان می‌توان از طبیعت چابهار بازدید کرد؟
بله، اما بهتر است برنامه‌ها را در صبح زود و غروب انجام دهید. تابستان بهترین زمان تفریحات آبی مثل غواصی، اسنورکلینگ، پدل‌برد و شاتل است. - برای بازدید از کوه‌های مریخی چه تجهیزاتی لازم است؟
کفش مناسب، آب کافی، کلاه، ضدآفتاب و ترجیحاً یک لنز زوم برای عکاسی. بخش‌هایی از زمین شل است و نیاز به احتیاط دارد. - برای رفتن به گل‌فشان‌ها باید نکته خاصی را رعایت کنم؟
بله، به دهانه نزدیک نشوید، روی گل مرطوب قدم نزنید و کودکان باید حتماً با نظارت همراه باشند. - در سواحل چابهار امکان شنا وجود دارد؟
بله، اما فقط در سواحل دارای امنیت و موج ملایم. در بخش‌های صخره‌ای یا جریان‌دار شنا توصیه نمی‌شود. - برای عکاسی حرفه‌ای از طبیعت چابهار چه زمانی مناسب است؟
طلوع و غروب بهترین نور را برای ثبت سواحل، تالاب‌ها، کوه‌های مریخی و جنگل‌های حرا فراهم می‌کنند. - آیا بازدید از طبیعت چابهار نیاز به راهنمای محلی دارد؟
برای مناطق دورتر مثل مسیر گواتر، برخی تالاب‌ها و سکوت‌گاه‌های پرندگان، داشتن راهنمای محلی تجربه را امن‌تر و مفیدتر می‌کند.
جاهای دیدنی چابهار؛ از کوه‌های مریخی تا تالاب صورتی لیپار
